Zagrożenia stwarzane w placówkach służby zdrowia przez atmosferę wzbogaconą w tlen

Niedawne incydenty w placówkach służby zdrowia zwróciły uwagę na potrzebę podniesienia świadomości w zakresie atmosfery wzbogaconej w tlen, zwłaszcza w czasie pandemii COVID-19.

Potencjalne zagrożenia związane z atmosferą wzbogaconą w tlen są dobrze znane i w szeregu publikacji EIGA personel pracujący z tlenem może znaleźć szczegółowe informacje dotyczące zagrożeń pożarowych i wybuchowych związanych z tymi warunkami.

Ponadto, w czasie pandemii COVID-19 pacjenci przyjmują donosowo tlen o wysokiej prędkości przepływu (High-Flow Nasal Oxygen - HFNO) jako skuteczną metodę leczenia, będącą w stanie dostarczyć tlen o prędkości przepływu do 60 litrów na minutę. Ponieważ coraz więcej oddziałów szpitalnych jest wyposażanych w techniczne możliwości prowadzenia tlenoterapii i leczenia metodą HFNO, to istnieje możliwość, że układy wentylacyjne nie będą w stanie utrzymywać atmosfery, która nie byłaby wzbogacona w tlen.

Wszystkie te czynniki przyczyniają się do zwiększonego ryzyka wystąpienia w placówkach służby zdrowia atmosfery wzbogaconej w tlen (tj. zawierających ponad 23,5% O₂ w powietrzu).

Oprócz wzrostu stężenia tlenu na oddziale, istnieje także możliwość wzbogacenia w tlen odzieży i materiałów pościelowych, co spowoduje, że stają się one niezwykle łatwopalne i w razie zapalenia będą się gwałtownie palić. Ponadto, należy zachować ostrożność przy używaniu kremów i żeli na bazie węglowodorów, które mogą podtrzymywać ogień i jeszcze pogorszyć sytuację. Gdy środowisko lub materiał staną się wzbogacone w tlen, a przez to bardzo łatwopalne, nawet źródło o niskiej energii będzie mogło z łatwością zapalić taki materiał. Należy więc dopilnować, aby wszelkie urządzenia elektryczne znajdujące się w pobliżu pacjenta zostały odpowiednio przebadane, tak aby mieć pewność, że nie będą wytwarzać iskier, które mogłyby zapalić odzież i pościel.

Wymagane jest również zachowanie ostrożności na salach operacyjnych, gdzie podaje się tlen podczas gdy używa się gorącego/podgrzewanego wyposażenia chirurgicznego.

W pobliżu miejsca, gdzie stosuje się tlen, używanie otwartego płomienia lub palenie papierosów (w tym również elektronicznych) jest niedozwolone.

Wnioski

W czasie pandemii COVID-19 ryzyko wystąpienia w placówkach służby zdrowia atmosfery wzbogaconej w tlen jest wyższe niż zwykle. Pomimo iż zagrożenia stwarzane przez tlen są dobrze znane, EIGA chce doprowadzić je do świadomości personelu wszystkich placówek służby zdrowia i zaproponować następujące środki ostrożności:

Czynniki przyczyniające się do zwiększenia ryzyka w atmosferze wzbogaconej w tlen:

• Terapia HFNO związana z podawaniem tlenu o wysokiej prędkości przepływu wynoszącej do 60 litrów na minutę;
• Większa niż zwykle liczba leczonych pacjentów;
• Nowe, dodatkowe „dostawione oddziały” niewyposażone należycie w odpowiednie systemy
  wentylacyjne; oraz
• Znajdujący się w pobliżu pacjenta sprzęt elektryczny, który nie był zbadany czy nie wytwarza iskier.

Niektóre środki zapobiegawcze zawierające:

• Przeszkolenie wszystkich użytkowników w zakresie bezpiecznego obchodzenia się z tlenem;
• Zapoznanie personelu z usytuowaniem zaworów odcinających tlen na każdym oddziale i procedurą ich awaryjnego zamykania (w razie alarmu przeciwpożarowego);
• Niedopuszczanie do używania otwartego płomienia i gorącego sprzętu w pobliżu;
• Nieużywanie kremów i żeli na bazie węglowodorów;
• Przy założeniu, że ilość wymian powietrza jest zgodna z wymaganą, dokonanie oceny ryzyka wzrostu stężenia tlenu na Oddziale Intensywnej Terapii i podjęcie odpowiednich działań;
• Gdy projektowa wydajność układu wentylacyjnego nie zapewnia dostatecznej ilości wymian powietrza, zaleca się zastosowanie dodatkowej wentylacji w celu wsparcia procesu rozpraszania tlenu znajdującego się wewnątrz oddziału lub „dostawionego oddziału” (np. poprzez otwarcie okien). Może być zasadne, aby w takich sytuacjach personel kliniczny używał osobistych analizatorów zawartości tlenu; oraz
• Gdy pacjent jest poddawany leczeniu z użyciem nawet małych objętości tlenu i jeśli ma być przeniesiony w miejsce, gdzie jest możliwość wystąpienia otwartego płomienia, wówczas jego odzież i pościel należy pozostawić do „przewietrzenia się” na co najmniej 15 minut, aby mieć pewność, że nadmiar tlenu rozproszy się.

Dokument źródłowy

https://www.pfgt.org.pl/archiwum/Dokumenty_PFGT/SA_45_21_Zagrozenie_atmosfera_wzbogacona_w_tlen.pdf

Kontrolę polegającą na cyklicznym pomiarze stężenia tlenu w otaczającym powietrzu, a tym samym możliwość ograniczenia potencjalnego zagrożenia związanego z atmosferą wzbogaconą w ten gaz, realizują poniższe urządzenia oferowane przez firmę GAZEX:

• autonomiczne detektory typu WG.EGx, modele: WG-9E.EGx (230V~), WG-9E.EGx/A (12V=), WG-9E.EGx/A24 (24V=),
• systemowe detektory wyposażone w magistralę RS-485 typu DG.EN/M, model DG-9E.EN/M.